Veganizm
Hayvansal ürün tüketiminin azaltılmasının gezegenimiz için birçok olumlu etkiyi de beraberinde getireceğini belirten Frea Naturalz kurucusu Dr. Naz Demirkılıç, iklim dostu, sürdürülebilir ve etik değerleri öne çıkaran vegan yaşam tarzı hakkında bilgi vererek iki tane lezzetli tarif paylaşıyor.
Son yıllarda popülerliği katlanarak artan veganizm, sürdürülebilirlik ve çevre bilinci adına sunduğu çözümlerle önemli bir konu haline geldi. Kaynakların hızla tükendiği günümüz dünyasındaki birçok soruna bu çözümlerle umut ışığı olmaya aday. Hayvan ürünlerinin tüketimini ve kullanımını tamamen reddeden ve sadece bitkilerden elde edilen gıdaları ve ürünleri tercih eden bu yaşam tarzı; çevresel, etik ve sağlıkla ilgili nedenlerden dolayı önemli bir akım haline geldi. Ayrıca veganizmin yaygınlaşmasıyla birlikte, daha sürdürülebilir, adil ve sağlıklı bir dünya inşa etme yolunda önemli adımlar da atılmakta. Bu anlamda veganizm yalnızca bir diyet tercihi değil, aynı zamanda daha geniş çaplı sosyal ve çevresel değişimin bir parçası. Zira, beslenme alışkanlıkları iklim dostu, sürdürülebilir ve etik değerleri öne çıkaran bir motivasyonu beraberinde getirirken bilinçli tüketici sayısının her geçen gün artış göstermesi ve ekolojik farkındalık düzeylerinin yükselmesi de tüketim davranışlarını ve dolayısıyla üretim biçimlerini geliştirip dönüştürüyor.
Bu dönüşümün barındırdığı büyüme potansiyeline karşın Dünya Sağlık Örgütü Sağlık Araştırma Raporu’nun küresel meyve çeşitliliği ve sebze tüketimi bölümü, son on yıl içinde kırk yaş altındaki tüketicilerin, sebze tüketimlerini yüzde elli iki arttırdığını belirtiyor.
2023 yılında yapılan araştırmalara göre dünyada seksen sekiz milyon civarı vegan tüketici olduğu ve bu nüfusun dörtte üçünün kadın olduğu tahmin ediliyor. Bununla birlikte; uluslararası vegan ve vejetaryen ürün ve hizmet etiketleme kuruluşu “V-Label” ile FMCG Gurus’un 2022’de gerçekleştirdiği pazar araştırmasına göre Türkiye’de her bin kişiden otuzu vegan.
Bu çerçevede tüketicilerin bitki bazlı gıdalara yönelmesindeki temel motivasyonu da şu şekilde özetlemek mümkün: Çevresel etkiler, bilinçli tüketicilerin sağlıklı beslenme tercihi ve bitki bazlı beslenmenin sağlık üzerindeki olumlu etkileri, endüstriyel gıda üretiminin ekolojik yan etkileri, hayvan refahına ilişkin artan etik hassasiyet.
Buna göre hayvansal ürün tüketiminin azaltılması, gezegenimiz için birçok olumlu etkiyi de beraberinde getiriyor, çünkü günümüzde sera gazı emisyonlarının büyük bir kısmının sorumlusu olarak hayvansal tarım gösteriliyor. Hayvansal tarım; yüksek su ve enerji tüketimi, geniş arazi kullanımı ve önemli karbon emisyonları ile çevresel etkiler açısından oldukça maliyetli ve verimsiz. Bitki bazlı bir burgerin üretimi ile dana etli burgeri karşılaştırırsak, bitki bazlı burgerin üretimi yüzde yetmiş beş ila doksan beş daha az su, yüzde doksan üç ila doksan beş daha az arazi kullanmasının yanı sıra, sonucunda yüzde seksen yedi ila doksan daha az sera gazı emisyonu üretiyor. Ayrıca yapılan çalışmalar; bir kişinin tamamen vegan bir diyeti benimsemesi ile, yıllık karbon ayak izinin bir buçuk ton karbondioksit eş değeri kadar azaltabileceğini göstermektedir.
Bitkisel tarımı destekleyen vegan diyetler ve alternatif gıda ürünleri, kaynakların daha sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlar, karbon ayak izimizi azaltmamıza yardımcı olur, daha sürdürülebilir ve çevre dostu bir gelecek vadeder.
Günümüzde küresel anlamda otuz ila otuz beş milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşan bitki bazlı gıda pazarı, sağlık üzerindeki olumlu etkileriyle de dikkat çekiyor. Buna göre vegan bir beslenme düzeni; kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve bazı kanser türleri gibi kronik hastalıkların riskini azaltırken yüksek lifli ve düşük doymuş yağ içeriği sayesinde, sağlıklı bir yaşam tarzını da destekliyor. 2021 yılında yapılan araştırmalardan elde edilen verilere göre 2021 yılı itibarı ile beş yüz bini aşkın tüketici, vegan harekete katılırken; 2022’de altı yüz yirmi dokuz binden fazla tüketici karnabaharlı pizza, etsiz burger ve sebze köftesi gibi vegan tarifleri menülerine ekledi. Akımın bu derece popüler olması, konunun etik boyutu ve hayvan hakları ile de ilişkili. Veganizm; hayvanların yetiştirilmesi, kullanılması ve öldürülmesiyle ilgili etik sorunlara karşı çıkarak bu değerleri gıda tüketim tercihlerine yansıtma fırsatı sunar. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar; hayvan haklarının, birçok insanın vegan olmasının ana nedeni olduğunu belirtiyor.
Sürdürülebilirlik ve çevre bilinci, modern dünyanın acil sorunlarına yanıt vermek için kritik öneme sahip. Veganizm ve alternatif gıda ürünleri, çevresel etkileri azaltma, karbon ayak izini düşürme ve doğal kaynakları koruma konularında önemli fırsatlar sunar. Bu yönelimler, daha yeşil ve yaşanabilir bir dünya için umut vadetmekle birlikte bireylerin, toplumların ve hükûmetlerin bu yönde adımlar atmasını teşvik ediyor. Özetle, vegan yaşam tarzı, sağlıklı, etik değerlere sahip ve çevreye duyarlı, düşük karbonlu bir yaşam motivasyonu ön plana çıktıkça; küresel bitki bazlı gıda pazarı istikrarlı şekilde gelişmeye devam edecek gibi görünüyor.
Böğürtlenli Chialı Bowl
Malzemeler
1 adet muz
1 fincan böğürtlen
1 yemek kaşığı chia tohumu
1 su bardağı badem sütü
Organik tatlı kakao kırıntıları
Acai tozu karışımı
Frea Naturalz Kahveli Çikolatalı Granola
Frea Naturalz Hurma Özü ve Kolajenli Yer Fıstığı Ezmesi
İsteğe göre pekmez
Kırmızı Mercimekli Humus
Malzemeler
1 su bardağı Frea Naturalz Kırık Mercimek
1 yemek kaşığı tahin
1 diş sarımsak
1 yemek kaşığı Frea Naturalz Saurani Natürel Sızma Zeytinyağı
3 yemek kaşığı limon suyu
Tuz
Karabiber
Kimyon
Dr. Naz Demirkılıç